نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

نقش و زبان مطبوعات در ایران به طور کلی تحت تأثیر دو متغیر « قدرت سیاسی» و «جامعۀ مدنی» بوده است که خود متأثر از «فرهنگ سیاسی نخبگان» و «ساز وکارهای حل اختلاف در جامعۀ جدید» هستند. این چارچوب که قابل ارائه در مدلی توصیفی و تحلیلی است، برای مطالعۀ مطبوعات زنان در ادوار مختلف نیز می‌تواند به کار گرفته شود.
نشریات زنان از نخستین دهۀ پس از مشروطیت تاکنون بخش مهم و تأثیرگذاری از بدنه تاریخ مطبوعات ایران را تشکیل داده‌اند. این نقش را می‌توان در طلیعۀ دهه‌های 20 و 30 که هر دو در فضایی از تضعیف استبداد و تقویت جامعۀ مدنی قرار گرفته‌اند، مطالعه کرد.
فرضیه این مقاله آن است که «قدرت جامعۀ مدنی» بیش از «عدم تمرکز قدرت سیاسی» بر توسعۀ مطبوعات زنان در ایران تأثیر دارد.
این مقاله بر پایه همین فرضیه دو نشریه شاخص زنان را در طلیعۀ دو دهۀ 20 و 30 مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. نشریۀ «زن امروز» در اوایل دهۀ 20 و «حقوق زنان» در اوایل دهۀ 30 محصول دو موقعیت متفاوت از دوره‌ای مبتنی بر پراکندگی قدرت سیاسی‌اند. در موقعیت نخست ضعف قدرت متمرکز سیاسی و در موقعیت دوم تلاش برای استقرار آزادی‌های مدنی برجسته بوده‌اند.
مقاله براساس تحلیل ثانوی برخی یافته‌ها از تحلیل محتوای این دو نشریه، تفاوت‌ها و تمایزهای این دو را تحلیل می‌کند و بر پایۀ آن فرضیه‌ای را برای مطالعۀ مطبوعات زنان در ایران مطرح می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• مطبوعات زنان
• قدرت سیاسی
• جامعۀ مدنی
• دانش
• شکوفه
• زن امروز
• حقوق زنان

عنوان مقاله [English]

Women’s Press in Iran: A Model for Study

چکیده [English]

Both language and role of the press in general are affected by “political power” and “civil society”, the two factors that are in turn shaped by political culture of the elite and conflict resolution mechanisms of the society. This framework that can be presented in a descriptive and analytic model can be used for the study of women’s press in different historical periods.
Women’s press, since early twentieth century, has played an important role in the history of the press in Iran. This role can be seen in the 1940s and 1950s periods that were marked by a dispersal of power and fortification of civil society.
The paper assumes that for the process of development of women’s press a “powerful civil society” is more effective than “dispersal of political power”.
Basing on the same assumption, two important women’s magazines of the 1940s and 1950s were selected for study. Zan-e-Emrooz (Today’s Woman) from the early 1940s and Hoghoogh-e-Zanan (Women’s Rights) from the early 1950s are the products of two different situations in terms of the distribution of political power. The first was marked by a weak central political power while the second was marked by powerful struggle of the people for establishment of civil liberties.
The paper continues with a secondary analysis of the critical discourse analysis of the two magazines to describe the divergences and differences between the two magazines. Finally, a framework for the study of the women’s press in Iran is introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

• Women’s Press
• Civil Society
• Danesh
• Shekoofeh
• Zan-e-Emrooz
• Hoghoogh-e-Zanan