نوع مقاله: مقاله پژوهشی
چکیده
نقش و زبان مطبوعات در ایران به طور کلی تحت تأثیر دو متغیر « قدرت سیاسی» و «جامعۀ مدنی» بوده است که خود متأثر از «فرهنگ سیاسی نخبگان» و «ساز وکارهای حل اختلاف در جامعۀ جدید» هستند. این چارچوب که قابل ارائه در مدلی توصیفی و تحلیلی است، برای مطالعۀ مطبوعات زنان در ادوار مختلف نیز می‌تواند به کار گرفته شود.
نشریات زنان از نخستین دهۀ پس از مشروطیت تاکنون بخش مهم و تأثیرگذاری از بدنه تاریخ مطبوعات ایران را تشکیل داده‌اند. این نقش را می‌توان در طلیعۀ دهه‌های 20 و 30 که هر دو در فضایی از تضعیف استبداد و تقویت جامعۀ مدنی قرار گرفته‌اند، مطالعه کرد.
فرضیه این مقاله آن است که «قدرت جامعۀ مدنی» بیش از «عدم تمرکز قدرت سیاسی» بر توسعۀ مطبوعات زنان در ایران تأثیر دارد.
این مقاله بر پایه همین فرضیه دو نشریه شاخص زنان را در طلیعۀ دو دهۀ 20 و 30 مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. نشریۀ «زن امروز» در اوایل دهۀ 20 و «حقوق زنان» در اوایل دهۀ 30 محصول دو موقعیت متفاوت از دوره‌ای مبتنی بر پراکندگی قدرت سیاسی‌اند. در موقعیت نخست ضعف قدرت متمرکز سیاسی و در موقعیت دوم تلاش برای استقرار آزادی‌های مدنی برجسته بوده‌اند.
مقاله براساس تحلیل ثانوی برخی یافته‌ها از تحلیل محتوای این دو نشریه، تفاوت‌ها و تمایزهای این دو را تحلیل می‌کند و بر پایۀ آن فرضیه‌ای را برای مطالعۀ مطبوعات زنان در ایران مطرح می‌سازد.
کلیدواژه‌ها
