نویسندگان
1 عضو گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم
2 کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی از دانشگاه علم و فرهنگ
چکیده
هدف این مقاله دستیابی به فهمی عمیق از تجربۀ روایت شدۀ زنان، از ساختار توزیع قدرت در خانواده است. روش تحقیق، کیفی است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته و تکنیک تحلیل داده‌ها، تحلیل داستان زندگی است. طرح نمونهگیری در این مقاله هدفمند است و شیوۀ نمونهگیری، اشباع نظری است. پرسش‌شوندگان شامل 25 نفر از زنان شاغل و 25 نفر از زنان غیرشاغل هستند. چهارچوب نظری تحقیق برگرفته از نظریۀ منابع بلاد و ولف است که بر اساس پیش‌فرض‌های آن، تقسیم قدرت در خانواده و پایگاه قدرت هر یک از همسران، متأثر از منابع در دسترس هر یک از آنها و انتظارات هنجاری ارزشی از زن و شوهر است؛ به بیان دیگر، هر چه منابعی که شخص در اختیار دارد بیشتر باشد، از قدرت بیشتری نیز برخوردار است.
نتایج تحقیق نشان‌دهندۀ وجود سه الگوی تصمیم‌گیری: زن مسلط، مرد مسلط و الگوی توافقی در خانوادۀ زنان شاغل و غیرشاغل است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، زنان شاغل، علی‌رغم آنکه از منابع، دارایی و ثروت برخوردار بودهاند، اما این دارایی‌ها در برتری تصمیم‌گیری آنها اثرگذار نبوده است. لذا زنان هر دو گروه، عمدتاً در تصمیم‌گیری‌های خرد و کم هزینه، برتری تصمیم‌گیری داشته‌اند و کمتر در تصمیم‌گیری‌های کلان و پرهزینه اثرگذار بودهاند. همچنین زنان هر دو گروه در مقابل اقتدارگرایی مردان، به خاطر «حفظ زندگی‌شان» منعطف بودهاند و از تصمیمات خود کوتاه آمده‌اند.
کلیدواژه‌ها
- استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت، (1392)، مبانی پژوهش کیفی، ترجمۀ ابراهیم افشار، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
- اعزازی، شهلا، (1380)، تحلیل ساختار جنسیت، نگرش بر تحلیل جنسیتی در ایران؛ گردآوری و تنظیم: نسرین جزینی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 36-83.
- پرتوی، پروین، (1386)، تحقیق کیفی در مطالعات هنری با تأکید بر شیوه‌های گردآوری داده‌ها، تحلیل محتوا و تجزیه و تحلیل تطبیقی، پژوهشنامه فرهنگستان هنر؛ 3، 8-24.
- خسروی، حسین؛ کاظمی، سیدمهدی، (1392)، بررسی - و تحلیل عناصر داستانی در داستان کوتاه هنوز نه، اما بعد اثر شیوا ارسطویی، مجلۀ علمی - پژوهشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی؛ 8، بهار 1392: 129-147.
-کیانی، مژده؛ ربانی خوراسگانی، علی؛ یزدخواستی، بهجت، (1389(، مطالعه چگونگی توزیع قدرت در خانواده؛ مدلی بر اساس نظریه مبنایی) مطالعه نمونه های شهر اصفهان)، خانواده پژوهی؛ 22، تابستان 1389: 175-192.
- محمدی، سیدبیوک، (1393)، الگوی سنتی ساختار قدرت در برخی خانواده‌های ایرانی، پژوهشنامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ 2، 111-137.
- مهدوی، محمدصادق؛ صبوری خسروشاهی، حبیب، (1382)، بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده، مطالعات زنان؛ 2، تابستان و پاییز 1382، 27-67، 1.
- نایبی، هوشنگ؛ گلشنی، میمنت، (1392) تأثیر منابع در دسترس زنان بر قدرت تصمیم‌گیری در خانواده (مطالعۀ تجربی شهر بابل)، زن در توسعه و سیاست؛ 11، بهار 1392، 135-152، 1.
- نیازی، شهرزاد؛ باباصفری، علی اصغر، (1390)، تحلیل ساختاری داستان نل و دمن فیض کدکن، فصلنامۀ نقد ادبی؛ 14، تابستان1390، 187-217.
- Atkinson, M.P., Greenstein Th.N, (2005), For Women, Breadwinning Can Be Dangerous: Gendered Resource Theory and Wife Abuse, Journal of Marriage and Family (67). pp. 1137–1148.
- Graneheim, U.H., Lundman B. (2004), Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness, Nurse Education Today,vol. 24, no.2, pp. 105–112.
- Satu Elo, Kääriäinen M., Outi Kanste, Pölkki1 T.,Utriainen K., and Kyngäs H. (2014), Qualitative Content Analysis: A Focus on Trustworthiness, Sage Open, pp:–1-10.
- Satu Elo & Helvi Kynga¨s, (2007), The qualitative content analysis process, Journal of Advanced Nursing, vol. 62, no. 1, pp.107–115.
- Wamue-Ngare, Grace and Njoroge, Waithera Nancy, (2011), Gender Paradigm Shift Within The Family Structure In Kiambu, Kenya, African Journals of Social Sciences, vol. 1, no. 3, pp. 10- 20.
- Xiaohe. Xu, (2002), Resources, Gender Ideologies,and Marital Power, The Case of Taiwan, Journal Of Family Issues, vol. 23, no. 2, pp. 209-245.
